Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ (;) ιστορία της "Ιστορίας της 6ης Δημοτικού".

Τώρα που η «Ιστορία της 6ης Δημοτικού», πέρασε στην ιστορία, με τον τρόπο που πέρασε και την γεύση που μας άφησε, και αφού ο διαγωνισμός που προκηρύχθηκε για να «ξαναγραφεί» ένα νέο βιβλίο ιστορίας, κηρύχθηκε άγονος, ελλείψει ενδιαφέροντος των συγγραφέων, το παρ ολίγον σχολικό εκείνο βιβλίο, κυκλοφορεί τώρα στο εμπόριο πιθανόν ως «συλλεκτικό», ή ως δείγμα της νεοελληνικής μας πραγματικότητας, αφού όντως έγραψε «ιστορία»…

Με αφορμή ακριβώς αυτήν την εμπορική διακίνησή του, δημοσιεύτηκαν στον τύπο πληροφορίες, για το περιεχόμενο του βιβλίου, που τότε την εποχή του ορυμαγδού, κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να μας τις γνωστοποιήσει.

Σε ένα λοιπόν από αυτά τα δημοσιεύματα διάβασα με έκπληξη, το περιεχόμενο του βιβλίου, γύρω από την παιδεία στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας, αυτό δηλαδή που σε μας έγινε γνωστό ως το «σκάνδαλο» με την αμφισβήτηση του «κρυφού σχολειού».

Στο κεφάλαιο λοιπόν με τίτλο «εκπαίδευση» διαπιστώνει κανείς πόσο ανόητος και χωρίς κατανόηση και φαντασία προέκυψε όλη εκείνη η ένταση και η σύγκρουση.
Οι συγγραφείς λοιπόν γράφουν σχετικά:

"Στην πρώτη Βαθμίδα της εκπαίδευσης, διδάσκαλοι, συνήθως ιερείς, διδάσκουν ανάγνωση και γραφή μέσα από εκκλησιαστικά βιβλία, στα «σχολεία των κοινών γραμμάτων».

ΨΑΛΤΗΡΙΟΝ . 1856 ΒΕΝΕΤΙΑ (Βιβλιοθήκη Σκήτης Αγίας Άννας)

Και παρακάτω:

"Η διδασκαλία των κοινών γραμμάτων ήταν σχεδόν ομοιόμορφη σε όλα τα σχολεία. Αρχίζει με τα «πινακίδια», όπου ήταν γραμμένα τα γράμματα του αλφαβήτου και συνέχιζε με τον συλλαβισμό και την ανάγνωση, που γινόταν με την βοήθεια κειμένων από θρησκευτικά βιβλία».

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ . 1614 ΒΕΝΕΤΙΑ (Βιβλιοθήκη Ι.Μονής Δοχειαρίου)

Και στη συνέχεια απαριθμούν τα βιβλία αυτά:

«Χρήσιμος παιδαγωγός» - από τα μέσα του 17ου αιώνα- που περιείχε τα γράμματα της αλφαβήτου, προσευχές, το Σύμβολο της Πίστεως και άλλα θρησκευτικά κείμενα, όπως η Οκτώηχος, το Ψαλτήρι, ο Απόστολος».

ΨΑΛΤΗΡΙΟ. 1346 (Βιβλιοθήκη Ι.Μ. Ιβήρων)

Με λίγα λόγια τα χρηστικά για την τέλεση των θρησκευτικών τελετών λειτουργικά βιβλία, που με την καθοδήγηση και την συμβολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου, που είχε τότε υπό την πνευματική του εποπτεία και ευθύνη όλη την ελληνορθόδοξη Ανατολή, έφταναν στα χέρια και του τελευταίου ιερέα, στο τελευταίο οικισμό, πόλη, κωμόπολη ή χωριό, όπου βέβαια υπήρχε ιερέας και όπου οι συνθήκες του επέτρεπαν να λειτουργεί.

Και τι άλλο θα μπορούσε να συμβεί άλλωστε;
Αυτά τα εκκλησιαστικά κείμενα ήταν τα μόνα που μπορούσαν να υπάρχουν, να παράγονται και να διακινούνται στους πρώτους τουλάχιστον αιώνες της Οθωμανικής κυριαρχίας.
Αυτή η παιδεία , εμφανίστηκε όπως υποστηρίζουν οι συγγραφείς στα μεγάλα κέντρα, την Κωνσταντινούπολη, την Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, την Χίο, την Πάτμο.

Τι συνέβαινε όμως στην απέραντη άλλη επικράτεια;

Λογικά μπορούμε να συμπεράνουμε πως και εκεί τα ίδια συνέβαιναν.

Ένας φωτισμένος πατέρας, που επιθυμούσε να δει το παιδί του να ξεφεύγει από την μιζέρια, να «γίνεται κάτι», να μάθει τα στοιχειώδη, δηλαδή ανάγνωση και γραφή, θα κατέφευγε και αυτός στον μόνο «δάσκαλο», τον παπά του χωριού. Αλλά στις περιπτώσεις αυτές δεν λειτουργούσε το «σχολείο των κοινών γραμμάτων», δεν υπήρχε η «Χρήσιμος Παιδαγωγία», υπήρχαν όμως στην εκκλησία, η Οκτώηχος, το Ψαλτήρι , ο Απόστολος, τα μόνα ελληνικά «συγγράμματα», που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΒ ΜΕΓΑ .1499 ΒΕΝΕΤΙΑ (Βιβλιοθήκη Ι.Μονής Δοχειαρίου)

Τι άλλο λοιπόν απομένει για να δεχτεί κανείς λογικά ότι «λειτουργούσαν» πράγματι αυτά τα «σχολεία», που η τοπικές συνθήκες, ο φόβος, , ο κατακτητής, οι συχνές εντάσεις, οι σφαγές, οι εξορίες και τα σκλαβοπάζαρα –όλα ιστορικά αποδεδειγμένα- θα τα υποχρέωναν να λειτουργούν «κρυφά»;

Χρειαζόταν γραπτές μαρτυρίες για να δεχθεί ο κοινός νους, ότι αυτή η βαθιά ριζωμένη παράδοση είχε κάπου την ιστορική της βάση;

Κι όμως.
Οι μεν κατήγγειλαν το βιβλίο, -μεταξύ άλλων βέβαια- ότι τάχα επιχειρεί να εξαφανίσει το ρόλο της εκκλησίας στην διατήρηση της εθνικής αυτοσυνειδησίας, της γλώσσας, της παράδοσης κλπ, γεγονός που αποδεικνύει πως δεν είχαν διαβάσει , ούτε είχαν ενημερωθεί στοιχειωδώς, για το περιεχόμενο του βιβλίου

Οι δε επιχείρησαν να «καταρρίψουν» ένα ακόμη «μύθο», στην εμφανή προσπάθειά τους να «αποκαθάρουν» την Ιστορία από αστήρικτα και αναπόδεικτα γεγονότα, προϊόντα – κατά την γνώμη τους-πολιτικών σκοπιμοτήτων, σκοτεινών εποχών και εθνικών εμμονών.
Μπορεί όμως να γραφεί με αυτήν την λογική η Ιστορία;

Τι μας συμβαίνει λοιπόν;

Τι έχουμε πάθει και τα πάντα γύρω μας, φαίνονται και προσλαμβάνονται αποκλειστικά και μόνο είτε ως μαύρα, είτε ως άσπρα;